Stok Yönetimi Nedir? Nasıl Yapılır?

Bir işletme için temel pek çok unsur söz konusudur. Sermaye, üretim, satış, pazarlama ve stok yönetimi bunlardan yalnızca birkaçı olup, hepsi oldukça önemlidir. Stok yönetimi de bu etmenlerin arasında mihenk taşı olarak yer alır. Peki neden stok yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır?

Stok yönetimi, bir işletmenin finansal koşullarını göz önüne alarak, ihtiyaçlarının giderilmesi için gerçekleştirilmektedir. Yani, bulundurulması gereken ürünler üzerinde denge sağlamak amacıyla icra edilen, planlama ve kontrol uygulamasıdır. Stok yönetiminin hedefi, arzu edilen ürünü istenilen herhangi bir zamanda müşteriye sunabilmektir. Aynı zamanda bu işlemi firma bütçesine göre ekonomik açıdan en cazip şekilde gerçek kılmak da hedeflenir.

Stok Yönetimi Nasıl Yapılır?

Stok yönetimi, yukarıda da bahsedildiği üzere düzenli takibe bağlı olan bir süreçtir. Bu yönetim sürecini etkili bir şekilde gerçekleştirmenin birçok farklı yolu bulunmaktadır. Bu yollardan bazıları şunlardır:

• Kağıt ve kalem kullanılarak geleneksel yöntemlerle planlama yapmak,
• Excel ve benzeri elektronik dosyalar üzerinde kayıt tutmak,
• Stok yönetimi için özel olarak geliştirilmiş yazılımlar ile online stok yönetimi gerçekleştirmek,
• Stok yönetimi konusunda çalışmak üzere bir ekip görevlendirmek.

Geleneksel yöntemlerle yapılan stok yönetimi başlangıçta küçük çaplı işletmeler için de faydalı gözükebiliyor. Ancak bu yönetimin her aşamasında insan etkisi bulunmaktadır. Yani insan merkezli bir sistem olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu durumda stok yönetimi için hizmet verecek çalışan ihtiyacı ortaya çıkar. Ancak küçük çaplı işletmelerde insan kaynağı sınırlı olacağından dolayı verimsiz bir stok yönetimi ortaya çıkabilir. Bu nedenle stok yönetim sistemleri genel olarak büyük çaplı işletmelerde yaygın olarak kullanılır.

Excel ile stok yönetimi yapmak ise, çalışanların makro bilgisine sahip olmasını ve bu tarz programları etkin bir şekilde kullanabilmesini gerektirmektedir. Bu durumda donanımlı çalışanlara sahip olmayan bir işletme için sıkıntı olabilir. Dolayısıyla geleneksel yöntemlere başvurmak avantajlı hale gelir.

Teknolojinin ilerlemesiyle günümüzde en çok kullanılan yöntem ise stok yönetim programlarıdır. Her çapta işletmeye uygun stok yönetim programları bulunmaktadır. Bu programlar stok döngüsünde bulunan süreçler için size kolaylık sağlamaktır. Ortak özelliklerini aşağıda sizin için sıraladık:

• Depoyu tanıtma,
• Stokta bulunan malzemeleri listeleme,
• Envanter izleme,
• Rapor etme,
• Maliyet hesaplama,
• Üretim planı oluşturma,
• Barkod ile takip etme,
• Stok durumu analizi.

Kaliteli bir stok yönetimi uygulaması, bu özellikleri içermelidir. Stok takibi esnasında ürün hangi depoda bulunmakta, miktarı ne kadar ve maliyeti nedir gibi soruların cevaplanması gerekmektedir. Saydığımız özelliklerle beraber bu sorular yanıtlanabildiğinde planlama çok daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşebiliyor. Böylece birçok veri de çok daha kolay erişilebilir hale geliyor.

Bu yazı ilginizi çekebilir: ERP (Enterprise Resource Planning) Nedir?

Stok Yönetimi Ne İşe Yarar?

Stok yönetimi sayesinde stokta bulunan ürünlerin hareketleri devamlı kontrol altında tutulmaktadır. Bu yönetimin en can alıcı noktası ise her çeşit stok yatırımına en iyi hizmeti sunmasıdır. İşletmelerin iyi ve kaliteli hizmeti sunacak seviyeye ulaşabilmesi için stoksuz kalma ihtimalini en az seviyede tutması ve karını maksimum seviyeye çıkaracak biçimde stok yönetimi yapması gerekir. İşletmelerin neredeyse tamamı; üretim hacmi, üretim çeşidi ve mali yetkinlikleri gibi etkenlere bakarak oluşturduğu stok yönetim metodunu kullanırlar. Bu tarz stok yönetim sistemleri geçmişte sayma ve göz ile kontrol etme gibi yöntemler aracılığı ile gerçekleştiriliyordu. Ancak günümüzde gelişen teknolojinin katkısı sayesinde daha kolay yöntemler ortaya çıktı. Örneğin, bazı bilgisayar programları bu işlerin kontrolünü çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirebiliyor.

Stok Yönetiminin Avantajları

Bahsetmiş olduğumuz stok yönetimi yapma nedenleri aynı zamanda işletmelere pek çok avantaj kazandırmaktadır. Bu avantajlar sayesinde maliyet azalır ve müşteri talepleri de daha iyi karşılanır. Elbette ki, stok yönetiminin avantajları bunlarla sınırlı değil. Aşağıda belirttiklerimizi de bu listeye rahatlıkla ekleyebiliriz. Bu avantajlar şu şekildedir:

• Stok takibi, üretimin devamlılığını ve düzenliliğini garanti eder.
• İhtiyaçlar doğru tespit edilip yönlendirilirse finansal yönetimde etkinlik artar.
• Tedarik etme ve satış yapma aşamaları düzenli hale geldiği için maliyetler buna bağlı olarak düşüş gösterir.
• Firma imalat süreçlerini kolaylıkla yönetir.
• Ürün kaybetme oranı minimuma düşer.

Stok Yönetiminin Dezavantajları

Bu yönetim her zaman firma açısından avantajlı sonuçlanmayacaktır. Karşınıza çıkacak dezavantajlar vardır. Stok yönetiminin dezavantajları olarak şunları sunabiliriz:

• Depo maliyeti yükselir.
• Stok ürün üretim aşamaları için ekstra bütçe ayırmak gerekir.
• Hammadde fiyatının değişkenlik gösterdiği durumlarda yüksek fiyattan stok yapmak zarar etme riskini ortaya çıkarır.

Yine de stok yönetiminin avantajları ve stok yönetiminin dezavantajları kıyasladığımızda stok yönetim uygulamak kulağa çok daha mantıklı geliyor. Fakat yine de bu konuda bir planlama yapmak söz konusu işletmenin ürün yelpazesine, bütçesine ya da hedef kitlesine göre de değişiklik göstermektedir.

Stok Neden Tutulur?

Stok yönetimi üretim miktarının artışı ve müşterilerin talep miktarı ile ilişkili olarak gelişir. Bir işletmenin devamlılığı ve karı için çok kritik bir öneme sahiptir. Stok depolama için üretim yapmanın önemli nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bazı dönemlerde talepte artış meydana gelmektedir. Bu dönemleri sezip yeteri miktarda stok bulundurmak faydalı olacaktır. Stokta bulunan ürünleri talep olması halinde piyasaya arz edebilirsiniz.
• Ticari çalışmalar belli başlı hesap ve tahmin ile kontrol edilmektedir. Fakat talebe göre tedarik etme ya da üretim yapma noktasında beklenmeyen değişiklikler meydana gelir. Herhangi bir ürün için aniden talep gelir. Bu tarz ani durumlara hazırlıklı olunmayı sağlar.
• Toplu sipariş edilen ürünlerde tedarik maliyeti düşebilmektedir. Ulaştırma ve ürün başına düşen maliyet azaldığında talebin devamlılık arz ettiği ürünleri yüksek oranda stoklamak mantıklı olacaktır.
• Ürün ya da hammadde fiyatının yükseleceğine dair bir haber varsa fiyat değişikliğinden olumsuz etkilenmemek için stok yapılmalıdır. Ürünleri imal ederken kullanılan hammaddenin fiyatında dalgalanma görüldüğünde stok planı oluşturulup uygulanmalıdır.

Stok Yönetiminin önemli noktalarından birisi olan Stok Devir Hızı konusunda da bilgi almak için “Stok Devir Hızı Nedir?” adlı blog yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Bu Yazıları da Sevebilirsiniz

6 Adımda Google Ads Verilerini SEO'da Nasıl Kullanırız?

Söz konusu internet reklamcılığı olduğunda Google Ads , genelde akla ilk gelen platform oluyor. Fakat Google Ads’i sadece bu alanda değerlendirmek dij...

ChatGPT SEO Süreçlerini Nasıl Kolaylaştırır?

SEO dünyası, sürekli değişim ve dikkat gerektiren detaylarla doludur. Bu karmaşık ve detaylı süreçlerde artık ChatGPT gibi yapay zeka araçları bizler ...