Metafor nedir, Yunancadaki “metaphora” kelimesinden gelmektedir. Retorik bir etki oluşturmak için bir şeyi başka bir şeyle doğrudan anlatmaya yarayan konuşma ya da yazma şeklidir. En yaygın metaforlar “X, Y’dir” yapısını kullanmaktadır. Örneğin; müzik, ruhun gıdasıdır. Ancak, “metafor” teriminin kendisi geniş kullanım alanlarına sahiptir. Bazen benzetmeler gibi diğer edebi terimleri içermek için de kullanılabilir. Edebi bir araç olarak metafor açıkça kullanılmadan örtük karşılaştırmalar ya da benzetmeler yaratır.
Metafor, iki öğenin yalnızca benzer olduğunu değil aynı zamanda aynı olduğunu iddia etmenin bir yoludur. Bu, literatürdeki soyut gerçekleri ifade edebilme ya da belirli görüntüleri ve kavramları kullanabilmek için etkili bir yöntemdir. İngiliz edebiyatındaki metafor örneklerinin en ünlü olanlarından biri William Shakespeare’a aittir. Shakespeare, şu cümleyi kuruyor: Tüm dünya bir sahnedir ve tüm erkekler ve kadınlar sadece oyunculardır. Shakespeare, biri ötekidir diyerek dünyayı bir sahneye benzetiyor. Ancak, dünyanın gerçek bir sahne olduğuna inanmıyor; bu bağlamda yapılan karşılaştırma ve benzetme retoriktir. Dünyayı bir sahneye ve dünyadaki insanları onun üzerinde oynayan oyunculara benzeterek, bizi ikisi arasındaki benzerlikleri keşfetmeye teşvik ediyor. Ayrıca buna bağlı olarak insan doğasının anlamı ve dünyadaki yerimiz hakkında düşünmeye de davet ediyor. Metafor nedir sorusunun cevabı öğrendikten sonra gelin metafor ve benzetme arasında ki farkı inceleyelim.
Metafor ve Benzetme Arasındaki Fark Nedir?
Her ikisi de edebi araçlar olan metafor ve benzetme arasında ayrım yapabilmek bazen zor olabilir. Çünkü bunların her ikisi de karşılaştırmalar oluşturmak için kullanılan yöntemler arasında yer alır. Aslında benzetme, metaforun bir alt kümesinde yer almaktadır. Bu iki terim “gibi, kadar, sanki” tarzındaki kelimelerin kullanılıp kullanılmadığına göre ayrıştırılabilmektedir. Çünkü metaforlar, bu kelimelerden herhangi birini kullanmadan doğrudan karşılaştırmalar oluşturur. Örneğin “Vakit nakittir.” cümlesi bir metafordur. Vakit ile nakitin aynı şey olduğunu ifade etmektedir. Ancak “Vakit nakit gibidir,” cümlesi bir benzetmedir. Her ikisinin aynı şey olduğunu belirtmez, yalnızca arada benzerlik olduğunu vurgular. Her iki cümle de karşılaştırma durumuna sahiptir. Yine de bununla birlikte, metafor ve benzetme kullanımları, örnekteki gibi ince farklara sahiptirler.
Metafor Örnekleri
Metaforun ne olduğundan ve benzetme ile arasındaki farklardan bahsettik. Peki hangi cümleler metaforlara örnek verilebilir? Aşağıdaki listede yer alan cümlelerde bir şeyi ifade edebilmek için onunla aynı olduğu vurgulanan başka şeyler dile getirilmiştir.
- Gülmek en iyi ilaçtır.
- Taştan kalbi beni şaşırttı.
- Hayalerim suya düştü.
- Omuzumda bir ağırlık var.
- Yaş, yalnızca bir ruh halidir.
- Yeni ebeveynlerin gözlerinde yıldızlar vardı.
- Aşk bir savaş meydanıdır.
- Zaman her şeyin ilacıdır.
- Hayat bir otoyoldur.
Yukarıda görmüş olduğunuz örneklerde metafor kullanılmıştır. Bu yöntem ile bir söz sanatı yapılarak içerisinde bulunan durumlar ya da kişiler ifade edilmiştir.
İyi Bir Metafor Nasıl Yazılır?
İyi bir metafor yazmak, diğer karşılaştırma türlerine göre biraz daha zordur. Çünkü bu yöntemde “gibi, kadar, sanki, yani” vb. benzetme sözcüklerini kullanmak yerine, bir şeyin aynı zamanda başka bir şey olduğunu doğrudan söyleyerek risk almak gerekir. Bununla birlikte, metaforlar, düz yazılara hareket katmak için harika bir yoldur. Bir metaforu iyi yapan özelliklerden bazıları şunlardır:
- Görüntü odaklı olmalıdır. Metaforlar, okuyucunun zihninde belirli bir kişi veya durum hakkında bir resim oluşturabilmeyi amaçlar. Bir şeyi tanımlamak için metafor kullanırken, görüntünün mümkün olduğunca kolay canlanabileceğinden emin olun.
- Aşırı karmaşık bir yapıya sahip olmamalıdır. Metaforların iyi olması için illa ki Shakespeare’in abartılı dilinde yazılmasına gerek yoktur. Pek çok iyi metafor, okuyucuların hemen anlayabileceği ve ilişki kurabileceği günlük dili kullanır.
- Orjinal olmalıdır. İyi bir metaforun en önemli aynı zamanda da en zor özelliği budur. Metafor yazmaya çalışırken geçmişte kullanılan klişelerden kaçının. Okuyucuda uyandırmaya çalıştığınız imgeyi düşünün ve aklınıza gelen ilk cümleyi hemen seçmeyin. Bu genellikle en kolay seçimdir ve herkesin aklına gelir.
Metafor Türleri
Her biri farklı amaçlara hizmet eden farklı metafor türleri bulunmaktadır. Bu metaforlar kullanım alanlarına ve kullanım şekillerine göre 4 ana gruba ayrılırlar. Bu dört grup şu şekildedir:
Standart Metafor
Standart bir metafor, “X, Y’dir” yapısını kullanarak birbirine benzemeyen iki şeyin aynı olduğunu iddia etme yöntemidir. Shakespeare’in “Bütün dünya bir sahnedir” dizesi standart bir metafordur.
Örtülü Metafor
Birbirine benzemeyen iki şeyin aynı olduğunu iddia ederken, açık bir şekilde bundan bahsedilmeyen metafor türüdür. Örneğin, “Bu makine resmen kükrüyor.” Burada ima edilen metafor, aslında makinenin vahşi bir hayvan olduğudur. Ancak bunu açık ve net bir şekilde dile getirmez. Bu durumda metafor, örtülü bir metafor olmuş olur.
Görsel Metafor
Bir şeyi ifade edebilmek için görsel araçlar kullanılarak yapılan metaforlardır. Görsel metaforlar, yaygın olarak reklamcılık alanında kullanılır. Örneğin, bir araba üreticisi satışa sunduğu spor arabasının görseline bir panter resmi ekleyebilir. Bu metafor, arabanın vahşi bir hayvan kadar kaygan, hızlı ve havalı olduğunu göstermek için kullanılır.
Genişletilmiş Metafor
Bir metaforun birden fazla satır ya da paragraf boyunca devam ettiği durumlara verilen addır. Genişletilmiş metaforlar, mecazi bir dil ve daha çeşitli söz sanatlarını içeren cümleler üzerine kuruludur.
Son zamanlarda sıklıkla sorulan sorulardan Network Marketing Nedir? Network marketing ne demek? Çok katlı pazarlama olarak da bilinen Network Marketin...
Günümüzde çoğu hasta iyi bir diş kliniği bulmanın zorluğundan yakınıyor. Bu yakınmaya veya şikayetlere en çok tanık olduğumuz mecranın da sosyal medya...
Bloğumuzu beğendiyseniz Zayıf İçerik Nedir? isimli makalemizi de okuyabilirsiniz.
1 Yorum
Metaforlar, çoğu zaman, anlamlı bir şekilde kullanılan bir retorik aracıdır. Metaforlar, konuşmacıların konuşmalarını daha anlaşılır ve etkileyici hale getirmek için kullandıkları sözcüklerin kullanımını içerir. Bu yazıda metaforların ne olduğu ve nasıl kullanıldığı güzel bir şekilde açıklanmış.