Daha Fazla Trafik Kazanmak İster misin? Daha Fazla Trafik Kazanmak İster misin?
Sizi Arayalım
Arama Motoru Nedir? En Popüler Arama Motorları

Arama Motoru Nedir? En Popüler Arama Motorları

Arama motoru isminden de kolaylıkla anlaşılabileceği üzere merak ettiğiniz ya da öğrenmek istediğiniz herhangi bir bilgiye hızlı bir biçimde ulaşabilmeniz için düzenlenmiş web tabanlı bir araçtır. Bu doğrultuda arama motoru nedir sorusunun cevabı olarak bir arama gerçekleştirdiğinizde daha önce dizinine eklemiş olduğu içerikleri arama uyumluluğu paralelinde listelemeye denir. Yazımızda arama motoru nedir, arama motoru ne demek gibi soruların cevabından , arama motorlarının, özellikle Google’ın nasıl çalıştığını tarif ederek kullandıkları çeşitli yöntemler ve algoritmalardan bahsedeceğiz.

Kabul etmek gerekir ki arama motorları dediğimizde aslında büyük oranda Google’ı kastediyoruz. Elbette Yahoo, Bing, Yandex ve DuckDuckGo gibi farklı arama motoru örnekleri de mevcuttur. Ancak yüzde 90’ların üzerindeki payıyla Google’ın sektördeki ezici üstünlüğünü görmezden mümkün değildir. Nitekim bu üstünlük yenilikçi teknolojiler ve uygulamalar söz konusu olduğunda da Google’ın elindedir. Dolayısıyla yazımızda da arama motorları ile ilgili verdiğimiz çoğu bilginin Google endeksli olması muhtemeldir.

Arama Motoru Nedir?

Arama motorları nedir? Web sitelerinde yer alan içerikleri dizinine ekleyerek kullanıcıların pratik ve hızlı bir biçimde aradıkları bilgilere ulaşmasını sağlayan araçlar arama motorlarıdır. Her arama motorunda arama sonuçlarını kullanıcının arama kriterlerine en uyumlu biçimde listeleyebilmek için farklı ve karmaşık formüller ya da bilişim diliyle söylersek kodlar kullanılır. Dolayısıyla kullanıcıların görüntülediği arama sonuçları, yani SERP işin sadece bir yüzüdür. Search Engine Results Page tabirinin bir kısaltması olan SERP, arama motoru sonuç sayfası olarak dilimize tercüme edilebilir. Arama motoru üzerinde herhangi bir arama işlemi gerçekleştirdiğinizde karşınıza gelen ilk sayfaya bu isim verilir. Arama motorunun yazılımında kullanılan algoritmalar; sayfa başlığı, içerik zenginliği, anahtar kelime uygunluğu ve kullanıcı deneyimi gibi kriterler üzerinden bir web sitesinin temel unsurlarını dizine ekleyerek SERP üzerinde bir sıralama meydana getirir. Böylelikle internet arama motoru üzerinden bir bilgiye ulaşmayı hedefleyen kullanıcı için en ideal sonuçlar listelenmeye çalışılır.

Bu doğrultuda arama motorlarının üç ana elementten oluştuğunu söylemek mümkündür:

  • Tarama: Yukarıda da tarif ettiğimiz gibi tarama, arama motoru botlarının web dünyasında gezerek sayfaları incelemesidir. Bunun için tarama botları URL adreslerini ve HTML kodlarını kullanır.
  • Arama Dizini: Her arama motoru, daha önce taradığı sayfaları kendi kütüphanesinde saklar. Bu dijital kütüphaneye arama dizini, indeks gibi isimler verebiliriz.
  • Arama Algoritmaları: Buna ek olarak arama motorunun daha önce indekslendiği içerikleri kullanıcı aramalarına alakalı şekilde sıralaması gerekir. Bunun için de her arama motoru algoritmalardan yararlanır. Arama algoritmaları, kullanıcı aramasındaki belli unsurları dizinindeki içeriklerle kıyaslayarak en ideal içeriği kullanıcıya önermeye çalışır.

Google başta olmak üzere, yukarıda da saydığımız Bing, Yahoo, Yandex ve diğer tüm arama motorlarının çalışma mantığı budur. Her arama motorunun bunları gerçekleştirmek için farklı yöntemler kullanması mümkündür. Yine de ortak özelliklerin sanılandan daha fazla olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

arama motoru nedir

Arama Motoru Nasıl Çalışır?

Her arama motorunun sıralama oluştururken farklı bir formülden yararlandığını vurgulamak gerekir. Dolayısıyla farklı arama motorlarında aynı aramayla ilgili farklı sıralamada sonuçlar elde etmek hatta farklı web sitelerini görüntüleyebilmek mümkündür. Genel olarak arama motorlarının işleyişini tarama ve dizine ekleme şeklinde açıklamak mümkündür. Web sitelerinin taramasını botlar, yani otomatik yazılımlar aracılığıyla gerçekleştiren arama motorları taradığı bu içerikleri kendi dizinine ekler. Bu işlem içinse bir arama motorunun yararlandığı temel unsur, site içerisinde yer alan linkler ve metine dayalı içeriklerdir. Bu anlamda kullandığınız görseller bile isimleriyle taranır ve HTML yapısı kullanılarak herhangi bir aramayla ilgi düzeyi belirlenir.

Dolayısıyla arama motorları açısından olumlu sonuçlar verecek sadece görsele ya da Flash animasyonlara dayalı bir web sitesi tasarlamak oldukça zordur. Çünkü muhtemelen aranılan terimler ve anahtar kelimeler bu tür web siteleri içerisinde yeterince geçmeyecektir. Dolayısıyla bu tür web sitelerinin içerik açısından zengin web sitelerine kıyasla arama motoru sonuç sayfasında geri planda kalacağını söylemek mümkündür.

Temelde arama motorları 3 farklı süreci takip ederek çalışmaktadır. Bunlar şu şekildedir;

şimdi bu süreçlere yakından bakabiliriz.

Tarama

İnternet dünyasındaki tüm içerikleri kapsamak için arama motoru botlarının sürekli çalışması gerekir. Elbette tüm içeriklerin listelenmesi ne mümkün ne de istenen bir şeydir. Yine de tarama botları keşif sürecini bu doğrultuda yürütür. Bir tarama botu yeni ve güncel içerikleri bulmak için her içeriği sayfadan sayfaya dolaşır.

Tek bir tarama botunun hareketini düşünün. Sitenizi ziyaret eden bir Googlebot önce anasayfanıza bakar. Sonra burada gördüğü bir bağlantıya geçer. Devam ederek o sayfadan başka bir sayfafa giden bağlantıyı izler. Tüm sürecin bu şekilde devam ettiğini söylemek mümkündür. Dolayısıyla burada yol tarifinin URL adresleri tarafından yapıldığını fark etmek kolaydır.

Dizine Ekleme

Tarama işleminin arama motorları buldukları bilgileri oldukça geniş bir veritabanında depolar. Bu noktada depolama yönteminin işe karıştığını söyleyelim. Çünkü kullanıcı aramalarına karşılık arama motorunun en alakalı sonuçları en üst sıraya yerleştirmesi gerekir. Bunu yapabilmek için de depolama sırasında etiketler, başlıklar ve benzeri faktörler üzerinden bir ayrım yapar.

Arama Algoritmaları

SEO çalışmalarının büyük çoğunluğu arama motorlarının son sırada yer verdiğimiz bu yönüyle ilgilenir. Çünkü arama algoritmaları bir sayfanın arama sonuçlarında edindiği sıralama üzerinde doğrudan belirleyicidir. Temel olarak bir arama motorunun hedefi, kullanıcıya istediğini vermektir. Bunun için de en alakalı ve kaliteli içeriği öne çıkarması gerekir. Elbette bunu yapabilmek için pek çok algoritma işin içine karışmaktadır.

arama motoru çalışma prensibi

En Popüler Arama Motorları

Pek çok insanın Google’dan başka bir arama motoru olduğunun farkında bile olmadığını söylemek mümkündür. Gerçi Google’ın dijital arama dünyasını tam anlamıyla yönettiği göz önüne alındığında bu durumu o kadar da şaşırtıcı bulmamak gerekir. Ancak Google’ın devasa yaygınlığıyla kıyaslanamasa da başka popüler arama motorları da Google’a yakın bir işlevsellikle hizmetlerini sürdürmektedir. Bu anlamda bazı arama motorları yalnızca bölgesel avantajlarını kullanarak sektörde pay sahibi olurken bazılarının oldukça işlevsel fonksiyonlar da barındırdığını da söylemek yanlış olmayacaktır. Global anlamda en çok tercih edilen arama motorları nelerdir? Başka hangi arama motoru isimleri mevcuttur?

  • Google
  • Microsoft Bing
  • Baiudu
  • Yahoo
  • Yandex
  • DuckDuckGo
  • Ask.com
  • Ekosia
  • Aol.com
  • İnternet Arşivi gibi arama motorları Google dışındaki en çok kullanılan arama motorları arasındadır.

Google

Arama motoru nedir? denildiği zaman akla ilk gelen elbette Google oluyor! Arama motoru pazarındaki payı %92’nin üzerine çıkmış olan Google’ın ulaştığı devasa yaygınlığı betimleyebilmek oldukça güç. Verilen orandan da anlaşılacağı üzere diğer tüm arama motorlarına pazar payı olarak sadece yüzde 8’lik bir iş hacmi kalıyor. 1996 yılında kurulan Google, ilginç bir biçimde kuruluşunun 3 yıl ardından Excite adlı bir bilişim firmasına 750 bin dolar karşılığında teklif edilmiş. Günümüzde sadece ana şirketi göz önüne alındığında Google’ın yaklaşık olarak 750 milyar dolara ulaşmış piyasa değeri düşünülünce Excite yöneticilerinin şimdilerde bu konu hakkında ne düşündüğü merak edilmeye değer gözüküyor.

Microsoft Bing

Google gibi bir devi dışarıda bıraktığımızda en yaygın kullanılan arama motoru olarak kabul edebileceğimiz Bing, Microsoft’a ait bir yazılım. Nitekim arama motorunun kökenleri de MSN Search ve Windows Live Search gibi eski uygulamalara dayanıyor. Buna ek olarak Bing, Google’ın sadeliği yerine ana sayfasında her gün farklı ve çarpıcı bir resim ve haber barındırıyor.

Baidu

Çin pazarının %74’ünü domine eden yaygınlığıyla Baidu, dünya çapında yaygın bir kullanıma sahip olmasa da en popüler arama motorlarından biri. Ancak pek çok kaynak, Çin’in internet dünyasında uyguladığı büyük sansür duvarından dolayı batılı arama motorlarının ülkeye giriş yapabilmesini zorlaştırdığı için Baidu’nun gerçek anlamda bir rakibi olmadığını düşünüyor.

Yahoo

“Yet Another Hierarchical Organized Oracle” ifadesinin kısaltması olan Yahoo, 1994 yılında kuruldu. Bundan 6 yıl sonra müthiş bir başarıyla 125 milyar dolarlık bir piyasa değerine ulaşan Yahoo için işler son derece gitmeye başladı. Bu doğrultuda e-mail ve diğer uygulamalarda olduğu gibi Yahoo arama motoru da rakiplerinin biraz gerisinde kalmış görünüyor.

Yandex

Özellikle Rusya’daki arama motoru trafiğinin %55’ine hakim olan Yandex, ülkemizin de dahil olduğu farklı bölgelerde görece yaygın denebilecek bir kullanıma sahip. Bir Rus girişimi olmasının yanı sıra bunun sebebi Rusça dil çekiminin zorluklarıyla daha iyi başa çıkan bir algoritmaya sahip olması da gösterilebilir. Ayrıca Yandex Disk gibi bulut sistemleriyle de desteklenen arama motoru, farklı araçlarla birlikte kullanıcılarına 70 farklı hizmet sunuyor.

DuckDuckGo

Matematiksel istatistikler doğrultusunda her gün ortalama 47 milyon aramanın DuckDuckGo’da yapıldığı tespit edilmiştir. Buna rağmen DuckDuckGo arama pazar payının yaklaşık %0,45’ine sahiptir. Bilinenin aksine kendi bünyesinde bir arama indeksine sahip değildir. Bu noktada Google, Yandex gibi kaynakların arama sonuçlarını kullanmaktadır. DuckDuckGo’nun diğer arama motorlarına tamamen bağımlı olarak çalıştığını söyleyebilmek mümkün. Ancak arama motorunun avantajları da yok değil. DuckDuckGo kullanıcı dostu bir arayüze ve kullanıcıyı takip etmeyen reklamlarla boğmayan bir sisteme sahiptir.

Ask.com

Eski adıyla Ask Jeeves olarak bilinen Ask.com, arama pazar payının %0,42’sine sahiptir. Ask.com genel arama fonksiyonuna ek olarak soru cevap ve anket formatına sahip bir arama motorudur. Ancak kaliteli bir arama deneyimi hususunda diğerlerine nazaran oldukça geride kalmaktadır.

Ecosia

Çok bilinen bir arama motoru olmayan Ecosia, diğer arama motorlarına göre nispeten daha yenidir. 2009 yılında, Christian Kroll tarafından kurulmuştur ve farklı bir kullanım amacına hizmet etmektedir. Ecosia, ağaç dikme çalışmaları ve restorasyon projelerine finansman desteği sağlamaktadır. Dolayısıyla Ecosia’dan elde edilen reklam gelirleri, ağaç dikme kampanyalarına ve projelerine aktarılmaktadır. Ecosia gelirler üzerinden çok az miktarda bir pay almaktadır. “Tree Planting Search Engine” olarak da bilinen arama motoru, Bing’e entegre bir şekilde çalışmaktadır.

AOL.com

Eskiden ünlü bir arama motoru olan AOL.com bugün itibariyle pazar payının yalnızca %0,05’ine sahiptir. AOL erişim ağı engadget.com ve huffingtonpost.com gibi popüler siteleri bünyesinde barındırmaktadır.

Internet Archive

1996 yılından bu yana aktif olarak çalışan Internet Arschive ile bir web sitesinin kronolojik anlamda nasıl göründüğünü öğrenebilirsiniz. Bir domainin zaman içerisinde nasıl değiştiğini görmek için Internet Arschive eşsiz bir alternatiftir.

Yep

Ahrefs tarafından yaratılan Yep, henüz yapım aşamasında olan bir arama motorudur. Yep kişisel bilgilerinizi ve arama geçmişinizi toplamadığını vaat ediyor. Ayrıca reklam gelirinin %90’ını kendi içerik yazarlarına ayırarak, kaliteli içerik üreticilerine verdiği değeri ortaya koyuyor.

Dijital Pazarlama Otomasyonları Nedir? yazımızı inceleyerek dijital pazarlama otomasyonları hakkında tüm merak edilenleri

Sıkça Sorulan Sorular

Web sitelerinde yer alan içerikleri dizinine ekleyerek kullanıcıların pratik ve hızlı bir biçimde aradıkları bilgilere ulaşmasını sağlayan araçlardır.

Her arama motorunun farklı bir algoritma ve dizinleme sistemi vardır. Web sitelerinde gezinen arama motoru botları, ilgi düzeyine göre sıralama kıstasını belirlemektedir.

Google, Bing, Yahoo, Yandex gibi arama motorları global anlamda en çok tercih edilen arama motorları arasında yerini almaktadırlar.

Arama motorlarının, web sitelerini taramak için kullandığı çeşitli teknolojiler arasında web crawlers (arama motoru örümceği), robots.txt dosyaları, tarama politikaları, HTML ayrıştırıcıları ve tarama bütçesi vb. yer alıyor.

Sitenizin SEO çalışmalarıyla ilgilendiyseniz daha önce dizine bir türlü eklenmeyen sayfalarla karşılaşmış olabilirsiniz. Bunun nedeni genelde teknik problemlerle alakalıdır. İşe öncelikle robots.txt dosyanızı kontrol ederek bu yönde bir talimat olup olmadığına bakmakla başlayabilirsiniz. Aynı şekilde noindex etiketi gibi yönergeler de bu sonucu verir. Bunların dışında içerik kalitesi, görüntüleme hataları gibi durumlar da sayfanın dizine eklenmemesine neden olabilir.

Bir arama motorunun sayfaların içerikleri hakkında kendi başına akıl yürütmesi mümkün değildir. Ancak bir sayfanın önemli olduğunu arama motoruna siz bildirebilirsiniz. Bunun için site haritası ve link yapılandırma gibi site içi SEO çalışmalarına önem vermelisiniz.

Bir tarama botu sitenizi URL bağlantıları üzerinden keşfeder. Dolayısıyla bunun için sayfalarınızın doğru bir biçimde birbirine bağlanması gerekir. Eğer tarama botlarının bulmasını istediğiniz bir sayfa varsa bu sayfanın diğer sayfalarla bağlantılı olmasını sağlamalısınız. Aksi takdirde arama motorlarının bu sayfayı bulması son derece zordur.

Halil İbrahim Er

Yazılar: 481

Dijital Pazarlama Uzmanı olarak yaklaşık 9 senelik bilgi birikimine sahibim. Web adresim dopinger.com üzerinden sizlere güncel bilgiler paylaşarak, bilgi aktarımı yapmaktayım.

Bu Yazıları da Sevebilirsiniz
Yorum Gönder

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

(Toplam: 31 Ortalama: 5 )

2 yorum

  1. Aydan Gülek
    Aydan Gülek

    Yandex arama motoru da Google kadar kolay mı

    • Margrit Aksu
      Margrit Aksu

      Merhabalar,

      Yandex arama motoru Google kadar kolaydır. Google’dan daha renkli arayüzüyle görsel olarak da sizi tatmin edecektir.